Zawarcie związku małżeńskiego nie jest jedynie rodzajem przypieczętowania uczuć wobec ukochanej osoby. To również gotowość wstąpienia w obowiązki i prawa małżeństw, które zostały uregulowane w kodeksie opiekuńczym i rodzinnym. Jednym z obowiązków małżonków jest wzajemne wsparcie, które obejmuje także wsparcie materialne. Zobowiązanie to w zmodyfikowanej formie pozostaje także pomimo rozwodu oraz w tym celu ustawodawca precyzuje aspekty alimentów od byłego małżonka.
Alimenty na małżonka przed uprawomocnieniem rozwodu
O alimentach na małżonka przed rozwodem można mówić wyliczenie potocznie. Tak mapy chodzi o obowiązek obojga małżonków do przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, który może odbywać się m.in. poprzez wychowywanie dzieci lub prowadzenie gospodarstwa domowego, czy też dostarczanie rodzinie materialnych środków. W małżeństwie niejednokrotnie następuje podział ról, w ramach którego jeden z małżonków w większej części poświęca się prowadzeniu gospodarstwa domowego i opiece nad dziećmi, gdy główne źródło dochodów rodziny stanowi drugi małżonek. Tak więc w sytuacji, w której małżonek nie wywiązuje się z obowiązku dostarczenia środków w celu właściwego funkcjonowania rodziny, ustawodawca przewiduje dwa wyjścia: powództwo o nakazanie wypłacenia małżonkowi pensji za pracę drugiego małżonka lub powództwo o przyczynienie się do zaspokojenia życiowych potrzeb gospodarstwa domowego. Jest to sprawa na tyle niejasna, że wiele osób poszukuje pomocy w internecie. Można to zaobserwować, spoglądając w wyszukiwarce Google na częstotliwość wyszukiwania takich fraz jak „Alimenty Kraków — przed rozwodem” czy „rozwód Poznań — alimenty”.
Alimenty na małżonka po uprawomocnieniu rozwodu
W przypadku, w którym chodzi o alimenty na rzecz byłego już małżonka, a więc po rozwiązaniu małżeństwa, istotne znaczenie ma aspekt winy w rozpadzie pożycia małżeńskiego:
- Rozwód z winy obu stron lub bez orzekania o winie — w takiej sytuacji małżonek ma prawo żądać od byłego partnera środków niezbędnych do utrzymania, przy czym przepisy prawa rodzinnego zastrzegają, iż warunkiem koniecznym w takim przypadku jest popadnięcie w stan niedostatku. Warto wspomnieć, że stan niedostatku oznacza niemożność do zaspokojenia potrzeb egzystencjalnych. Trzeba zaznaczyć, iż niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb powinna być usprawiedliwiona. Oznacza to, iż nie może wynikać z lenistwa małżonka. Decydując się na złożenie takiego roszczenia, należy wykazać, iż małżonek całkowicie wykorzystuje swoje możliwości, aby zarobić na swoje utrzymanie.
- Rozwód z ewidentnej winy jednego z małżonków — w takiej sytuacji małżonek niewinny może żądać otrzymania alimentów, jeśli jego sytuacja materialna znacznie się pogorszyła. Warto podkreślić, iż pogorszenie sytuacji materialnej nie jest równoznaczne z niedostatkiem. Mowa tutaj o przypadku, w którym po rozwodzie małżonek niewinny nie ma możliwości zaspokojenia swoich potrzeb w takim zakresie oraz na takim poziomie jak to miało miejsce podczas trwania małżeństwa, nawet gdy wykraczają one poza zakres najważniejszych potrzeb egzystencjalnych.